Luật thi đấu bóng đá là nền tảng quan trọng mà bất kỳ ai yêu thích môn thể thao vua đều cần nắm vững. 17 luật cơ bản không chỉ giúp trận đấu diễn ra công bằng mà còn đảm bảo tính hấp dẫn và an toàn cho người chơi.
17 điều luật cơ bản mà bạn cần biết khi chơi bóng đá
Luật bóng đá không chỉ đơn thuần là những quy tắc – đó là ngôn ngữ chung của môn thể thao vua trên toàn cầu. Được ban hành bởi IFAB (International Football Association Board) và được áp dụng bởi FIFA, bộ luật này là nền tảng đảm bảo mọi trận đấu diễn ra công bằng và thống nhất, từ sân cỏ nghiệp dư đến các giải đấu chuyên nghiệp.
Luật 1: Sân Thi Đấu
Sân thi đấu là địa điểm sẽ diễn ra cuộc đối đầu của 2 đội bóng nó có hình dạng chữ nhật. Với chiều dài từ 90 – 120m và chiều rộng từ 45 – 90. Tiêu chuẩn sân đấu của FIFA là 105×68. Hai đường giới hạn chiều dài và chiều rộng theo thứ tự được gọi là đường biên dọc và đường biên ngang.
Đường kẻ ngang nằm ở giữa sân chia đôi hình chữ nhật thành 2 nửa được gọi là đường giữa sân. Đường này có tác dụng phân chia địa phận của mỗi đội bóng và trong thi đấu thì họ phải bảo vệ phần phía sân nhà thuộc về đội mình.
Vòng tròn trung tâm đè qua đường giữ sân được quy định với bán kính là 9.15m. Và tại tâm điểm của vòng tròn này sẽ là nơi phát bóng để bắt đầu trận đấu.
Ở giữa 2 đường biên ngang sẽ là khu vực cầu môn của 2 đội. Đầu tiền là khu vực khung thành với kích thước là 7.32m chiều ngang và 2.44m chiều cao. Bao quanh khung thành sẽ là vòng cấm địa ( khu vực 16m50). Đây cũng là phạm vị mà thủ môn vẫn được phép dùng tay.
Đối diện khung thành là chấm đá penalty với khoảng cách 11m. Và ở giữa khu vực này sẽ là khu vực 5m50, đây sẽ là nơi thủ môn thường xuyên dùng để phát bóng lên tuyến trên.
Dưới đây là tóm tắt kích thước tiêu chuẩn của một sân bóng:
- Chiều dài: 90-120m
- Chiều rộng: 45-90m
- Kích thước tiêu chuẩn FIFA: 105 x 68m
- Vòng tròn giữa sân: bán kính 9.15m
- Khu phạt đền: 16.5m x 40.3m
- Điểm phạt đền: cách vạch cầu môn 11m
- Khu cầu môn: 5.5m x 18.3m
Luật 2: Bóng Thi Đấu
Bóng thi đấu tiêu chuẩn phải có hình cầu và được làm bằng chất liệu da hoặc các chất liệu tương đương. Hiện nay trên thế giới có 5 loại kích thước bóng thì bóng tiêu chuẩn phải đạt cỡ thứ 5, đây là cơ tiêu chuẩn dùng cho thi đấu chuyên nghiệp.
Bóng cỡ 5 được quy định với trọng lượng từ 410 đến 450g với chu vi từ 68 đến 70cm. Áp suất hơi của loại bóng này sẽ từ 0.6 – 1.1. Các kích thước bóng nhỏ hơn sẽ được dùng cho các giải đấu thanh niên hoặc trẻ em.
Dưới đây là tóm tắt thông số bóng thi đấu:
- Chu vi: 68-70cm
- Trọng lượng: 410-450g
- Áp suất: 0.6-1.1 atm
- Chất liệu: Da hoặc vật liệu tương đương
Luật 3: Số Lượng Cầu Thủ
Số lượng cầu thủ được quy định ở mỗi đội sẽ là 11 người trong đó sẽ có 10 cầu thủ và 1 thủ môn. Số lượng cầu thủ tối thiểu mà mỗi đội cần có là 7. Ít hơn con số này thì trận đấu sẽ không thể bắt đầu hoặc bị hoãn sang ngày khác.
Trong thực tế thì số lượng cầu thủ ở mỗi đội sẽ vượt qua con số 11 rất nhiều. Bạn cũng biết rằng trong một trận đấu việc huấn luấn viên thay đổi chiến thuật và thay đổi người là chuyên bình thường. Những cầu thủ bị chấn thương, hoặc những cầu thử có phong độ kém sẽ bị thay ra. Theo quy định của liên đoàn bóng đá thế giới (FIFA – International Federation of Association Football) thì trong một trận đấu mỗi đội sẽ được thay người tối đa là 5 lần.
Trong các giải đấu dành cho các cầu thủ trẻ, hoặc các giải đấu phong trào, giao hữu cọ xát thì số lượng cầu thủ được thay thế sẽ linh hoạt hơn. Một số nơi sẽ không giới hạn số lượng cầu thủ thay thế để tạo điều kiện cọ xát cho toàn bộ các cầu thủ.
Dưới đây là tóm tắt một số quy định cơ bản về cầu thủ:
- 11 cầu thủ mỗi đội
- Tối thiểu 7 cầu thủ để tiếp tục trận đấu
- Số lượng thay người:
- Giải đấu thông thường: 3 người
- Các giải lớn: 5 người (từ mùa Covid-19)
Luật 4: Trang Thiết Bị Của Cầu Thủ
Trang bị không thể thiếu của một cầu thủ đó chính là giày thi đấu. Trong bóng đá chuyên nghiệp giày thi đấu phải là dày đinh hoặc dày không dinh nhưng phải đảm bảo an toàn về độ bám dính trên sân cỏ. Bên cạnh giày là bộ đội cặp chắn bảo vệ ống đồng. Phân tất theo quy định phải kéo dài qua phần bảo vệ ống đồng.
Trang phục của các cầu thủ trong đội phải đồng nhất trừ thủ môn. Với quần ngắn và áo ngắn hoặc áo dài tay. Thủ môn thì sẽ có thêm một đôi găng tay để bảo vê. Trước khi trận đấu diễn ra trọng tài sẽ kiểm tra về trang phục của cả 2 đôi. Nếu có đội nào không đạt quy chuẩn thì trận đấu sẽ không được diễn ra.
Các trang bị bắt buộc mà cầu thủ cần trang bị trước khi thi đấu:
- Áo thi đấu
- Quần đùi
- Tất
- Giày
- Bảo vệ ống chân
Luật 5: Trọng Tài Chính
Mỗi một trận đấu bóng đá đều sẽ có một trọng tài chính. Ông là người di chuyển trên sân để giám sát hoạt động thi đấu của cả hai đôi. Trọng tài chính là người có thẩm quyền cao nhất trên sân bóng.
Trọng tài có nhiệm vụ bảo đảm trận đấu diễn ra một cách công bằng và minh bạch. VÌ vậy các quyết định của trọng tài đều được xem là luật. Bạn có thể sẽ bị xử phạt nếu như tranh cãi hoặc không công nhận các quyết định của trọng tài.
Trang phục của trọng tài cũng cần phải có giày, tất, quần, áo và đặc biệt là phải khác biệt với 2 đội bóng ở trên sân để tránh nhầm lẫn. Trong tài được trang bị 1 chiếc còi, các loại thẻ vàng và thẻ đỏ để thổi phạt các tình huống vi phạm trên sân.
Dưới đây là tóm tắt các quyền hạn của trọng tài
- Thực thi luật thi đấu
- Kiểm soát trận đấu
- Đồng hồ tính giờ
- Ghi chép các sự kiện
Các quyết định trọng tài có thể đưa ra trong trận đấu
- Cho phép bóng vào cuộc
- Dừng trận đấu khi cần
- Xử phạt vi phạm
- Quyết định bàn thắng
Luật 6: Trợ Lý Trọng Tài
Trợ lý trọng tài sẽ là người hỗ trợ trọng tài chính điều khiển trận đấu. Một trận đấu chuyên nghiệp sẽ có 2 trợ lý trọng tài ở 2 đường biên dọc của mỗi đội, hỗ còn được gọi là trọng tài biên. Trợ lý trọng tài cũng đươc trang bị trang phục giống trọng tài chính những không có còi.
Trọng tài biên sẽ được trang bị 1 chiếc cờ, khi cầu thủ phạm luật họ sẽ phất cờ để báo với trọng tài chính. Ho cũng là người kiểm tra tình trạng bóng có đi ra ngoài sân hay đã và khung thành hay chưa.
Dưới đây là những nhiệm vụ của trợ lý trọng tài (trọng tài biên):
- Báo việt vị
- Báo bóng ra ngoài
- Báo thay người
- Hỗ trợ trọng tài chính
Luật 7: Thời Gian Trận Đấu
Thời gian của một trận đấu bóng đá được quy định là 90 phút. Thời gian này được chia đều cho hiệp 1 và hiệp 2 mỗi hiệp 45 phút. Khoảng thời gian nghỉ giải lao giữa hiệp là 15 phút. Khoảng thời gian này không được tính vào 90 phút thi đấu.
Trên thực tế một trận đấu sẽ bị giám đoạn bởi nhiều yếu tố như: cầu thủ chấn thương, tranh cãi, bóng ra ngoài biên. Khi đó trọng tài sẽ cộng thêm thời gian bù giờ sau mỗi hiệp 45 phút thi đấu chính thức.
Ở những trận đấu knock-out (đấu loại trực tiếp) thì sẽ không chấp nhận kết quả hòa. Nếu suốt 90 phút và bù giờ vẫn là kết quả hòa thì 2 đội phải tiếp tục đá hiệp phụ. Và hiệp phụ sẽ có tổng thời gian là 30 phút và cũng được chia làm 2 hiệp như trên. Nếu tiếp tục hòa thì cả 2 độ sẽ phải ấn định thắng thua trên chấm sút phạt luân lưu 11m.
Tóm tắt quy định về thời gian của 1 trận đấu bóng đá:
- 2 hiệp x 45 phút
- Nghỉ giữa hiệp: 15 phút
- Bù giờ: do trọng tài quyết định
- Lý do bù giờ:
- Thay người
- Chấn thương
- Lãng phí thời gian
- VAR check
Luật 8: Bóng Trong Cuộc
Trước khi bắt đầu một trận đấu hoặc mỗi hiệp đấu thì hai đội sẽ tiến hành phát bóng để bắt đầu. Nếu đội A đã phát bóng ở hiệp 1 thì đội B sẽ phát bóng ở hiệp 2. Quyền phát bóng thường được dựa theo quyết định của trọng tài bằng cách tung đồng xu hoặc chơi oẳn tù tì.
Dưới đây là những quy định về bóng trong cuộc:
- Sau tiếng còi
- Bóng chưa ra khỏi sân
- Chạm cột dọc, xà ngang
- Chạm trọng tài nhưng vẫn trong sân
Luật 9: Bóng ngoài cuộc
Bóng ngoài cuộc là trường hợp khi bóng không còn trong sân thi đấu. Trường hợp này xảy ra khi 2 đội tranh chấp bóng dẫn đến bóng đi hết đường biên ngang hoặc đường biên dọc. Hoặc trường hợp trọng tài cho dừng trận đấu vì lý do chấn thương và cũng có thể là cầu thủ tự động đá bóng ra hết đường biên khi thấy đồng đội của mình gặp chấn thương để dừng trận đấu.
Dưới đây là những quy định về bóng ngoài cuộc:
- Ra khỏi đường biên dọc
- Ra khỏi đường biên ngang
- Trọng tài thổi còi dừng
Luật 10: Xác Định Kết Quả
Mỗi đội bóng đều có một mục tiêu là đưa được bóng vào lưới của đối phương. Bàn thắng sẽ được ghi nhận khi trái bóng vào khung thành một cách hợp lệ. Sau khi kết thúc trận đấu đội nào có nhiều bàn thắng hợp lệ hơn sẽ là đội chiến thắng.
Quy định về bàn thắng hợp lệ khi xác định kết quả trận đấu
- Bóng qua hoàn toàn vạch cầu môn
- Không có vi phạm trước đó
- Đội ghi nhiều bàn thắng hơn sẽ thắng
Luật 11: Việt Vị
Việt vị là một lỗi phổ biến và hay gặp trong bóng đá chuyên nghiệp. Luật việt vị quy định một cầu thủ sẽ mắc phải lỗi này khi bất cứ bộ phận nào của cầu thủ này ở gần sân của đối phương và gần vạch cầu môn khung thành của đối phương hơn cả bóng và cầu thủ phòng ngự cuối cùng (không tính thủ môn). Cầu thủ đứng ở vị trí này nhưng không tham gia tấn công sẽ không mắc lỗi việt vị.
Vị trí việt vị khi:
- Gần vạch cầu môn đối phương hơn
- Gần hơn bóng
- Gần hơn hậu vệ cuối thứ hai
Ngoại lệ:
- Trong phần sân nhà
- Đá phạt góc
- Ném biên
- Nhận bóng từ đối phương
Luật 12: Lỗi và Hành Vi Phạm Luật Trong Bóng Đá
Trong bóng đá các cầu thủ nếu phạm lỗi sẽ bị trọng tài thổi phạt. Đội bị phạm lỗi sẽ được hưởng một quả đá phạt. Dưới đây là những kiểu phạm lỗi và cách xử phạt trong bóng đá:
Đá phạt trực tiếp:
- Đá hoặc tìm cách đá đối phương
- Ngáng chân
- Nhảy vào đối phương
- Đẩy đối phương
- Đánh đối phương
- Cản phá nguy hiểm
Thẻ vàng:
- Phi thể thao
- Phản đối quyết định
- Cố tình trì hoãn
- Phạm lỗi chiến thuật
Thẻ đỏ:
- Lỗi thô bạo
- Hành vi bạo lực
- Nhổ nước bọt
- Ngăn cản cơ hội rõ ràng
- Dùng ngôn từ khiếm nhã
Luật 13: Đá phạt
Đá phạt sẽ được thực hiện nếu như một đội bị đối phương phạm lỗi. Bóng sẽ được đặt đứng yên trên sân, lúc này đội phạm lỗi sẽ được phép chặn bóng những phải giữ một khoảng cách nhất định. Trọng tài sẽ là người ra hiệu lệnh để quả đá phạt được diễn ra.
Có 2 kiểu đá phạt, đá phạt trực tiếp và gián tiếp. Đá phạt trực tiếp cho phép cầu thủ đưa thẳng bóng vào lưới sau 1 cú chạm bóng còn đá phạt gián tiếp thì ít nhất phải 2 chạm cầu thủ mới được phép sút bóng vào lưới.
Luật 14: Phạt Penalty
Phạt penalty ở việt nam gọi là phạt đền hay phạt 11m. Đây là một loại phạt đặc biệt khi một đội bị phạm lỗi ngay trong vòng cấm địa của đối phương. Trường hợp phạt penalty bóng sẽ được đặt trước khung thành tại chấm 11m.
Cầu thủ đá quá phạt này sẽ được đội bị phạm lỗi chọn và và đội phạm lỗi không được phép làm rào chắn. Thủ môn là người duy nhất được cản cú phút penalty này. Phạt penalty quy định thủ môn phải đứng ở trên vạch cầu môn và không được di chuyển cho đến khi bóng được sút đi thì mới có quyền di chuyển. Các cầu thủ khác phải đứng ngoài vòng 16m 50.
Luật 15: Ném biên
Ném biêm là tình huống đưa bóng vào lại trong cuôc khi bóng đi hết đường biên dọc. Đội được hưởng quả ném biên là đội không chạm bóng sau cùng trước khi nó đi hết đường biên dọc. Ném biên trực tiếp vào khung thành đối thủ sẽ không được tính kết quả bàn thắng.
Luật 16: Quy định phát bóng
Quả phát bóng sẽ được thực hiện nếu đội bóng tấn công làm bóng đi hết đường biên ngang. Quả phát bóng được quy định phải nằm trong vòng 16m50 và người phát bóng lên chỉ được chạm bóng 1 lần.
Luật 17: Phạt góc
Cũng giống với trường hợp trên đội tấn công làm bóng đi hết đường biên ngang nhưng trước khi đó bóng đã chạm vào người cầu thủ đối phương thì đội tấn công sẽ được hưởng quả phạt góc. Bóng sẽ đặt đặt trong khu vực phạt góc bên phân biên bóng đi ra ngoài. Không giống với ném biên thì bạn có thể ghi bàn trực tiếp từ chấm đá phạt.
FAQ
Q: Khi nào cầu thủ không bị việt vị?
A: Khi nhận bóng từ đá phạt góc, ném biên, hoặc nhận bóng từ đối phương chủ động chuyền.
Q: Bao nhiêu thẻ vàng sẽ thành thẻ đỏ?
A: 2 thẻ vàng trong cùng một trận đấu sẽ thành thẻ đỏ gián tiếp.
Q: Khi nào được thay người?
A: Khi bóng ngoài cuộc và được sự đồng ý của trọng tài.
Tổng Kết
Hiểu rõ 17 luật thi đấu bóng đá cơ bản là nền tảng quan trọng cho bất kỳ ai muốn tham gia hoặc theo dõi môn thể thao này. Việc cập nhật những thay đổi luật mới nhất cũng rất quan trọng để đảm bảo trận đấu diễn ra công bằng và hấp dẫn.
Lưu ý: Luật thi đấu có thể được điều chỉnh tùy theo giải đấu và quốc gia. Hãy luôn cập nhật những thay đổi mới nhất từ FIFA và các liên đoàn bóng đá.
